สัมมนาขับเคลื่อนการปรับเปลี่ยนการศึกษาและเตรียมการรับมือการเปลี่ยนแปลงกฎกระทรวงฯ

เมื่อวันที่ 27-29 พฤษภาคม 2565 ฝ่ายการศึกษาและบริการวิชาการร่วมกับและสำนักบริหารและพัฒนาวิชาการจัดโครงการสัมมนาเพื่อขับเคลื่อนยุทธศาสตร์ด้านการปรับเปลี่ยนการจัดการศึกษาและการจัดการศึกษาตามกระบวนทัศน์ใหม่ ณ เลอมอนเต้ เขาใหญ่ จังหวัดนครราชสีมา โดยมีผู้เข้าร่วมสัมมนาจากทุกคณะรวม 66 ท่าน การสัมมนาครั้งนี้มีวัตถุประสงค์สำคัญเพื่อให้รองคณบดีหรือผู้บริหารด้านวิชาการ คณะกรรมการกลั่นกรองหลักสูตร และคณะกรรมการขับเคลื่อนกลยุทธ์ด้านการศึกษาได้แลกเปลี่ยนและระดมความคิดเห็นร่วมกันเพื่อขับเคลื่อนยุทธศาสตร์การปรับเปลี่ยนการศึกษา(Education transformation) มหาวิทยาลัยขอนแก่นให้บรรลุผลสำเร็จ รวมทั้งเตรียมการรับมือการเปลี่ยนแปลงของกฎกระทรวงฯที่จะมีผลใช้บังคับตั้งแต่วันที่ 28 กันยายน 2565 เป็นต้นไป การนี้ ได้รับเกียรติจากรองศาสตราจารย์ นพ.ชาญชัย พานทองวิริยะกุล อธิการบดีมหาวิทยาลัยขอนแก่น เป็นประธานเปิดโครงการสัมมนาซึ่งได้สรุปที่ไปที่มาและสาระสำคัญของยุทธศาสตร์ด้านการปรับเปลี่ยนการศึกษา (Education transformation) โดยเฉพาะการจัดการศึกษาตามกระบวนทัศน์ใหม่ (New Paradigm) ทั้งการปรับเปลี่ยนจาก Teaching paradigm สู่ Learning paradigm การจัดการศึกษาตลอดชีวิต และการสร้างหลักสูตรใหม่ที่ตอบโจทย์ยุทธศาสตร์ชาติและการบูรณาการศาสตร์ เป็นต้น ปัจจุบันบุคลากรมหาวิทยาลัยรับรู้และเข้าใจถึงที่ไปที่มาและสาเหตุที่ต้องมีการปรับเปลี่ยนการจัดการศึกษา (What and Why) แล้ว ความท้าทายจึงอยู่ที่จะทำอย่างไร (How to) เพื่อให้การปรับเปลี่ยนนั้นสำเร็จและยั่งยืนเพื่อผลิตบัณฑิตมหาวิทยาลัยขอนแก่นที่มีคุณภาพและสอดคล้องกับความต้องการสร้างกำลังคนที่มีสมรรถนะสูงเพื่อพัฒนาประเทศ ปัจจัยสำคัญประการหนึ่งของความสำเร็จของการปรับเปลี่ยนครั้งนี้ คือ อาจารย์ผู้สอน มหาวิทยาลัยจึงสร้างสิ่งแวดล้อมเพื่อส่งเสริมและสนับสนุนอาจารย์ เช่น การให้รางวัลอาจารย์ และหลักสูตรที่มีความโดดเด่นและเป็นที่ประจักษ์ด้านการจัดการเรียนการสอนตามกระบวนทัศน์ใหม่ ซึ่งอยู่ระหว่างดำเนินการ เป็นต้น ปัจจุบันกระทรวงการอุดมศึกษา วิทยาศาสตร์ วิจัยและ นวัตกรรมอยู่ระหว่างดำเนินการออกระเบียบ ข้อบังคับ หรือแนวปฏิบัติต่าง ๆ ตามที่ทราบนั้นมหาวิทยาลัยขอนแก่นได้ปรับเปลี่ยนการจัดการศึกษาที่สอดคล้องกับทิศทางดังกล่าวไปแล้วเป็นบางส่วน การสัมมนาครั้งนี้จึงเป็นกาสดีที่ผู้ร่วมสัมมนาซึ่งมาจากทุกคณะ วิทยาลัย ส่วนงานและหน่วยงานด้านการศึกษาจะได้ระดมความคิดเห็นและเสนอแนวทางการทำงานร่วมกันเพื่อให้ยุทธศาสตร์การปรับเปลี่ยนการศึกษาเป็นไปอย่างมีประสิทธิภาพ

รองศาสตรตราจารย์ ดร.ไมตรี อินทร์ประสิทธิ์ รองอธิการบดีฝ่ายการศึกษาและบริการวิชาการ บรรยายพิเศษ เรื่อง “การขับเคลื่อนนโยบายการปรับเปลี่ยนการจัดการศึกษา มหาวิทยาลัยขอนแก่นและความท้าทาย” เพื่อขับเคลื่อนยุทธศาสตร์การปรับเปลี่ยนการศึกษาตามกลยุทธ์ 7 ข้อรวมทั้ง OKRs ที่สำคัญ ตลอดจนความท้าทายในการสร้างบัณฑิตและพัฒนากำลังคน (Degree and Non-degree) ที่มีคุณธรรม จริยธรรม และมีสรรถนะ (Competency) ที่จำเป็นและรองรับสังคมและเทคโนโลยีที่เปลี่ยนแปลงอย่างฉับพลัน (Disruption) ทั้งในปัจจุบันและอนาคตได้เป็นอย่างดี ตามปรัชญาการอุดมศึกษาไทยและระบบอุดมศึกษาใหม่ ความท้าทายและความสำเร็จเริ่มจากการออกแบบหลักสูตรฐานสมรถนะ การสร้างวงจรการเรียนการสอน การวัดและประเมินผลสมรรถนะให้ครบวงจร (Curriculum development and Instruction focusing) เพื่อส่งเสริมให้นักศึกษาเกิดการเรียนรู้การคิดแทนการเรียนรู้ความรู้ ซึ่งปัจจุบันทั้งพระราชบัญญัติการอุดมศึกษา ปรัชญาการอุดมศึกษา กฎกระทรวงให้ความสำคัญกับผลลัพธ์การเรียนรู้ (Learning outcomes) จึงเป็นความท้าทายที่ทุกหลักสูตรและอาจารย์ต้องสร้างวิธีการจัดการเรียนการสอน การวัดและประเมินผลที่สะท้อนผลลัพธ์การเรียนรู้ที่เกิดกับนักศึกษาให้ได้ จากนั้น ศาสตราจารย์ ดร.สุรศักดิ์ วงศ์รัตนชีวิน คณบดีบัณฑิตวิทยาลัย และอนุกรรมการด้านมาตรฐานและคุณภาพการจัดการศึกษาระดับอุดมศึกษา กระทรวงฯ ได้บรรยายพิเศษ เรื่อง “กฎกระทรวงกับการปรับเปลี่ยนการจัดการศึกษา : ทิศทางระบบการศึกษากับการเปลี่ยนแปลง ปัจจุบันสู่อนาคต” เพื่อให้ผู้เข้าร่วมสัมมนาทราบถึงสาระสำคัญของกฎกระทรวงที่มีการเปลี่ยนแปลง รวมถึงกฎหมายลำดับรองที่จะทยอยประกาศออกมาเป็นระยะ ซึ่งการออกกฎหมายของกระทรวงฯในหลายส่วนให้อำนาจของสภาสถาบันสามารถกำหนดหลักเกณฑ์และวิธีการขับเคลื่อนของแต่ละสถาบันที่มีความแตกต่างกัน นอกจากนี้กระทรวงฯจัดให้มีระบบสนับสนุนกลางที่ส่งเสริมให้การจัดการศึกษามีความยืดหยุ่นและเป็นไปตามเกณฑ์มาตรฐานหลักสูตร เช่น ระบบฐานข้อมูลคลังหน่วยกิตกลางของประเทศ เป็นต้น และในช่วงท้ายของการบรรยายเป็นการซักถามและแลกเปลี่ยนของที่ประชุมเพื่อให้เกิดความเข้าใจและเตรียมการให้สอดคล้องกับทิศทางของกระทรวงฯ

การสัมมนาในภาคบ่ายเป็นการแบ่งกลุ่มระดมความคิดเห็นใน 3 ประเด็นสำคัญ คือ (1) ทิศทางของหลักสูตร การจัดการศึกษา การประกันคุณภาพและพัฒนาคุณภาพการศึกษาตามกฎกระทรวงฯ 2565 และกฎระเบียบลำดับรอง (2) การปรับเปลี่ยนการจัดการศึกษา การเรียนการสอน การวัดและประเมินผล ตามนโยบายการจัดการศึกษาตามกระบวนทัศน์ใหม่ (3) การจัดการศึกษาตลอดชีวิตและคลังหน่วยกิต จากนั้นเป็นการบรรยาย “การสนับสนุนยุทธศาสตร์การปรับเปลี่ยนการจัดการศึกษาและเตรียมการรับเข้า TCAS 66” โดย รองศาสตราจารย์ ดร.ประพันธ์ศักดิ์ ฉวีราช ผู้อำนวยการสำนักบริหารและพัฒนาวิชาการ และคุณรุสดี แวดือรามัน โปรแกรมเมอร์ ได้นำเสนอโปรแกรมสนับสนุนการจัดการเรียนการสอนตามกลยุทธ์ด้านกระบวนทัศน์ใหม่

สรุปประเด็นสำคัญจากการระดมความคิดเห็น เช่น แนวทางการออกแบบหลักสูตรที่เป็น Outcome-based curriculum รวมถึงทิศทางที่หลักสูตรจะนำเกณฑ์ AUN-QA มาใช้ในการพัฒนาคุณภาพนั้น สามารถตอบโจทย์ทิศทางการปรับเปลี่ยนตามกฎกระทรวงซึ่งปัจจุบันคณะต่าง ๆ ดำเนินการและอยู่ระหว่างการดำเนินการตามแนวทางนี้ การปรับเปลี่ยนอาจารย์ผู้สอนจึงเป็นหัวใจสำคัญที่มหาวิทยาลัยและคณะต้องสร้างนิเวศเพื่อส่งเสริมให้เกิดการปรับเปลี่ยนให้สำเร็จ รวมถึงระบบเทคโนโลยีสารสนเทศที่ตอบโจทย์กระบวนทัศน์ใหม่และผลลัพธ์การเรียนรู้ ตลอดจนการสื่อสารต่ออาจารย์ผู้รับผิดชอบหลักสูตรและบุคลากรสนับสนุนการศึกษาของคณะ เป็นต้น ประเด็นต่าง ๆ ที่ได้การระดมความคิดเห็นครั้งนี้ ฝ่ายการศึกษาจะใช้เป็นแนวทางในการขับเคลื่อนต่อไปทั้งผ่านการประชุมของคณะกรรมการขับเคลื่อนกลยุทธ์ด้านการศึกษาและด้านอื่น ๆ ต่อไป

ภาพ/ข่าว: งานหลักสูตรและสหกิจศึกษา มหาวิทยาลัยขอนแก่น